“Vader ligt op deze afdeling met een gebroken heup. Ik ga er elke dag heen. Mijn ritme is totaal in de war. Ik vind het niet zo erg het druk te hebben. Lekker zelfs. Maar ik krijg nu al weken geen rust meer.” (zoon patiënt in ziekenhuis)
Ingreep in de tijd
Afgelopen week krijgt mijn partner een ziekenhuisopname, na twee weken ziekte thuis. Een onverwachtse ingreep in zijn en mijn leven. We liggen even totaal overhoop met de tijd. Ieder op onze eigen manier. Want alles moet opeens anders en in minder tijd. Of afgezegd worden. Om plaats te maken voor huisarts, onderzoek, poli, behandeling en opname. Het vraagt veel tijd en geduld.
We hebben een dag die volledig opgaat aan huisarts, bloedonderzoek en polikliniek. De ‘inhuizing’ van mijn partner betekent voor hem dat hij zijn volle agenda totaal los moet laten. Voor mij ontstaat een ritme van bezoekjes, wasjes, dingen halen, brengen en weer ophalen, taxi spelen. Elke dag bezoektijd. We kijken daar allebei het meeste naar uit. Warm en fijn om deze tijd ‘samen’ te hebben, in zo’n ziekenhuiswereld. Bij te praten over belevenissen met dokters, patiënten en verpleegkundigen. En over mijn gewone wereld, de huiselijke dingen, contacten van ons beiden. Eigenlijk werk ik me een slag in de rondte om mijn werk ernaast te bemensen. Twee ondernemingen, waarvan eentje net opgericht.
We hebben geluk. Hij mag een dikke week later weer naar huis. Nu neemt het gewone leven zijn loop. We komen weer in ons ritme. Krijgen weer onze tijd terug. Want eigenlijk is er een heleboel bij ingeschoten, deze intensieve periode. Heb ik eigenlijk erg weinig rust en zelfs weinig slaap gehad. Ik voel me wat gesloopt.
Dan ben ik nog niet eens een echte mantelzorger, voor mijn gevoel. Want het is ‘maar’ tijdelijk en te overzien… Met een mantelzorger die al wat maandjes bezig is, heb ik een gesprek. Hij vertelt me het volgende:
“Ik heb sinds de opname van mijn vrouw het gevoel overal tekort te schieten. Doordat ik vaak wat eerder van mijn werk weg ga, om op tijd het bezoekuur te halen, blijft er van alles liggen. Met Pinksteren zat ik daarom twee dagen thuis te werken. Om al die achterstand in te halen. Maar dan ben ik niet bepaald gezellig voor mijn kinderen. Ik voel me geleefd.”
Pijnlijk is het gevoel van schuld en tekortschieten. Naar degene om wie het gaat, de zieke, maar ook naar al het andere. Eigen gezin, werk, vrienden. Mantelzorg vraagt aandacht en tijd, naast alle emoties en de zorg.
Vrije tijd verdwijnt
Recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau laat zien dat mantelzorgers vooral hun vrije tijd inleveren. Ze gaan zelden minder uren werken. Dat kan vaak ook niet, er moet brood op de plank komen. Aanpassing van werktijden ligt moeilijk bij de werkgever. Dat is zeker in een tijd van recessie niet altijd verstandig.
De vrije tijd voor rust en ontspanning verdwijnt. Dat is te merken aan een slechtere conditie. Mantelzorgers die langdurige en intensieve zorg verlenen, zijn vaker ziek dan andere mensen. Zij vinden hun eigen gezondheid slechter dan mensen die geen mantelzorg verlenen. Het langdurig ziekteverzuim stijgt van 10 procent vóór het mantelzorgen naar 18 procent nadat de zorg begint. Van de werkende mantelzorgers is na twee jaar een kwart minstens twee weken achter elkaar per jaar ziek. Mantelzorg is op zich al belastend. De combi van zorg met werk is heftig.
Hersteltijd en rust
Maar liefst één op de zes werknemers combineert werk en zorg. In de zorgsector zelfs één op de vier. Zorgtaken en werktijden samen kosten veel energie. Logisch zou zijn dat de mantelzorger zich realiseert dat voor deze combi hersteltijd broodnodig is. Dat hij dus ook voor zichzelf tijd neemt. Om naar de sauna te gaan, te wandelen, muziek te luisteren, andere ontspannende bezigheden of 5 minuten lummelen op de bank.
Tijd nemen als mantelzorger: een kunst én een must! Klik op onderstaand plaatje voor 33 time-outs.
