Vanmorgen kom ik uit het Hospice, na een slaapwacht als zorgvrijwilliger. Deze nacht is ‘rustig’ geweest. Het grootste deel heb ik kunnen slapen. Nu naar ontbijt en koffie toe. Opeens valt mijn oog op het boompje, vlak bij mijn auto. Er hangt nog één blaadje aan de boom, aan een dun stengeltje. Het wappert een beetje in de wind. Op het punt af te vallen. Dat treft me, juist na die nacht. Symbolisch, zo’n blaadje. Life is fragile…
In het licht van de dood valt de schijn weg. Eigenlijk is het leven supereenvoudig. Ook de omgang met onze tijd kan dat zijn. Wij mensen maken het leven en daarmee onze tijd moeilijker dan het is. We compliceren ons leven. Vullen het op met tijdrovers en dingen die ons afleiding geven. En zijn dan vervolgens eindeloos mee bezig om uit te pluizen hoe het met onszelf zit. Om kaf en koren te scheiden.
In mijn onderzoek naar tijdsbeleving heb ik heel veel gesprekken. Met jongeren en ouderen. Met mensen die volop in het leven staan en mensen in de terminale fase. Onthutsend, maar ook heel verhelderend. Sommige gesprekken blijven lang hangen. Een vrouw vertelt me over het laatste stukje van haar tijd.
“Mijn tijd hier is beperkt. Begrijpt u dat wel? Ik heb het er met mijn dochter over. Zij snapt me gelukkig, we kunnen erover praten. Ik lig tegenwoordig de hele dag op bed. Ik lees, ik luister wat muziek. Voor de rest doe ik niets meer. Tijd is helemaal niets. De klok betekent helemaal niets. Het kan me helemaal niets schelen hoe laat het is. Ik heb geen eigen ritme meer, ik laat me drijven. Het maakt me niet meer uit. Mijn gezin is het belangrijkste, de rest is niet belangrijk meer… “
Mensen sterven zoals ze geleefd hebben, wordt er gezegd. Ze sterven zo te zien met wat ze geleefd hebben. Als er liefde is geweest, is die er ook op het eind. Als er eenzaamheid was, is die er net zo goed op het eind. We verzamelen geld, huizen, materie. Sommigen hebben tonnen op de bank staan. Maar aan het eind van ons leven moeten we het vooral stellen met wat er op ons nachtkastje (40×40 cm) staat.
Niet de tijd gaat voorbij, maar alleen jij en ik… , vertelt Rutger Kopland ons.
Hoe ben je met je tijd van leven bezig? Ben je blij met de tijd die je leeft? Dat is de kernvraag. En zo niet, wat doe je er dan aan? Nu kan het nog.